Blog Yazıları
Hayvanlar Âleminden Uygunsuz Gerçekler
Browne bu kitabın sayfalarında bol bol karşınıza çıkacak nevi şahsına münhasır takıntılı isimlerden sadece biri. Mesela, on yedinci yüzyılda (eski bir hayat yaratma tarifine göre) gübre yığınının üzerine ördek koyarak kendiliğinden kurbağa üretmeye çalışan bir hekim var. Ya da Bond filmlerindeki kötü adama yaraşır bir isim ve hamlelere sahip İtalyan Katolik rahip Lazzaro Spallanzani, bilim uğruna eline aldığı zalim makasıyla ya hayvan deneklerinin üzerine uygun minicik donlar kesip biçiyor ya da kulaklarını koparıyordu.
Gerçekçiler İçin Ütopya
Zamanı 1795’e saralım.
Fransız Devrimi Avrupa kıtasına altı yıldır şok dalgaları gönderiyordu. Toplumsal hoşnutusuzluk İngiltere’de de kaynama noktasına erişmişti. Daha iki yıl önce Napoleon Bonaparte isimli genç bir general güney Fransa’da İngilizleri Toulon Kuşatması’yla ağır yenilgiye uğratmıştı. Bu da yetmezmiş gibi kıtadan tahıl ithal etme şansı olmayan ülke, kötü bir hasat yılı daha geçirmişti. Tahıl fiyatları yükselmeye devam ederken, devrim tehdidi de Britanya kıyılarına sinsice yaklaşıyordu.
Yaşanmaz Bir Dünya
KAYALAR GEZEGEN TARİHİNİN BIR KAYDIDIR, MİLYONLARCA yıl süren çağlar jeolojik zamanın kuvvetleriyle düzleştirilmiş, iki-üç santim kalınlığında, hatta daha da ince katmanlar haline getirilmiştir. Aynı şekilde buz da iklimin soy kütüğü gibi işler ama buz aynı zamanda donmuş tarihtir, çözüldüğünde bu tarihin bir bölümü canlanabilir. Bugün Kuzey Kutbu’ndaki buzullarda milyonlarca yıldır havada dolaşmamış hastalıklar bulunuyor, hatta bazıları o çağlarda henüz ortalıkta olmayan insanoğlunun hiç karşılaşmadığı hastalıklar. Bu da, tarih öncesi salgınlar buzdan çıkıp geldiğinde, bağışıklık sistemlerimizin bunlarla nasıl mücadele edeceğini bilemeyeceği anlamına geliyor. Laboratuvarlarımızda birkaç mikrop canlandırıldı bile: 2005 yılında 32.000 yaşında bir “ekstremofil” bakteri diriltildi, 2007’de 8 milyon yaşında bir mikrop hayata döndürüldü, Rus bir bilim insanı 3,5 milyon yaşında bir bakteriyi sırf meraktan, neler olacağını görmek için kendisine enjekte etti (bu deneyden sağ çıktı). 2018’de bilim insanları biraz daha büyük bir şeyi dirilttiler: son 42.000 yılı permafrostta donmuş halde geçirmiş bir solucanı.
Adanmışlık
İnsan neden yazma mecburiyeti duyar? Başkalarının isteklerine rağmen neden kendini ayrı tutar, üzerine bir koza örer, yalnızlığa dalar? Virginia Woolf ’un odası vardı. Proust’un kapalı pencereleri. Marguerite Duras’ın sessiz evi. Dylan Thomas’ın mütevazı kulübesi. Hepsi de kelimelerle dolacak bir boşluk peşinde. Bakir topraklara nüfuz edecek, sahipsiz şifreleri kıracak, sonsuz olanı ifade edecek kelimelerle.
Patti Smith. Adanmışlık.